آبکاری طلا فرآیندی است که در آن سطوح مورد نظر، با لایه نازکی از طلا، توسط جریان الکتریکی پوشش داده می شوند. در واقع ابکاری طلا یکی از فرآیند های پوشش دهی است و هیچ تفاوتی با آبکاری سایر مواد ندارد. باید به این موضوع توجه شود که قبل از انجام فرآیند حتما تمیزکاری طلا به خوبی انجام شود. لذا به منظور داشتن سطحی صاف و تمیز باید مراحلی اعم از سنباده کاری، چربی زدایی، خنثی سازی و خشک کردن انجام شود. در این فرآیند، فلز مورد نظر را در محلول خاصی قرار می دهند و به آن جریان الکتریکی وارد می کنند. با برقرار شدن جریان الکتریکی، کاتیون ها و یون های مثبت فلز، طلا را به خود جذب می کنند و طلا روی فلز را می پوشاند.

طلای خالص (24 عیار) بسیار نرم است و نمی توان از آن برای ساخت مصنوعات طلا استفاده کرد. بنابراین آن را با فلزات گران بهای دیگر آلیاژ می کنند تا درجه سختی آن بیشتر شود و خاصیت چکش خواری پیدا کند. وقتی یک مصنوع طلا با طلای 18 عیار ساخته شد، برای اینکه محصول نهایی کاملا براق و درخشان باشد، روی آن را با یک لایه طلای 24 عیار روکش می کنند. همچنین ابکاری طلا در مواردی که زیورآلات خط و خش برداشته و کدر شده است، کاربرد قابل توجهی دارد.

قیمت آبکاری طلا

قیمت آبکاری طلا همانند دیگر انواع آبکاری به پارامتر های مختلفی بستگی دارد. این پارامتر ها با توجه به رنگ طلا، ضخامت پوشش طلا و طراحی قطعه مورد نظر متفاوت اند. به عنوان مثال قیمت آبکاری طلا سفید بیشتر از قیمت آبکاری طلا زرد است. چون پوشش سفید با فلز گران قیمت و کمیاب رودیوم ایجاد می شود، سبب افزایش قیمت آبکاری طلای سفید می شود. همچنین هرچقدر ضخامت پوشش طلای شما بیشتر باشد، قیمت آبکاری طلا افزایش می یابد. علاوه بر این، هرچه قطعه آبکاری شده از نظر هندسی پیچیده تر باشد، قیمت آبکاری طلا نیز تغییر پیدا می کند. از دیگر عوامل تاثیرگذار بر هزینه آبکاری طلا می توان به مدت زمان صرف شده برای این فرآیند اشاره کرد. مدت زمان مصرف شده برای آبکاری طلا به تعداد سفارشات درخواست شده بستگی دارد. در واقع هرچه مدت زمان صرف شده برای ارائه خدمات آبکاری طلا بیشتر باشد، هزینه آبکاری طلا افزایش می یابد. بنابراین باید دقت داشت که با توجه با سایز و هندسه ی قطعه مورد نظر، انرژی و میزان طلای مصرفی برای آبکاری تغییر می کندو در نتیجه هزینه آبکاری طلا برای قطعات مختلف متفاوت است.

ابکاری طلا

خدمات آبکاری طلا

خدمات آبکاری طلا به دو روش صنعتی و مدرن با واکنش های شیمیایی یا الکتروشیمیایی ارائه می شود. در خدمات آبکاری طلا لایه ای از طلا بر روی فلز دیگری رسوب داده می شود. لذا از خدمات آبکاری طلا می توان برای آبکاری فلزات کم ارزش تر مانند مس، نیکل و برنج استفاده کرد و آن ها را به زیورآلات تبدیل کرد. خدمات آبکاری طلا علاوه بر کاربردهای تزئینی برای زیورآلات و اشیا دکوری مزایای دیگری دارد که شامل افزایش مقاومت به خوردگی و اکسیداسیون و افزایش مقاومت به سایش و ساییدگی می شود.

مراحل ابکاری طلا

آبکاری طلا چهار مرحله دارد، که در این بخش به آن ها اشاره می شود.

آماده سازی

اولین مرحله ابکاری طلا ، آماده سازی زیرکار است. در ابکاری طلا ، براق کردن و تمیز کردن زیرکار اهمیت زیادی دارد که می توان این کار را بصورت دستی یا توسط دینام انجام داد. در طول آماده سازی، با استفاده از روغن پنزا خط و خش های تقریبا عمیق فلز زیرکار از بین می رود. همچنین برای براق کردن فلز نیز از روغن پولیش مخصوص طلا استفاده می شود.

شست و شو

سپس مرحله شست و شو فلز انجام می شود. برای از بین بردن آلودگی های روی فلز، آن را با پودر شوینده و آب داغ می شویند تا همه چربی های روی آن از بین برود. پس از شستشو، فلز زیرکار را در محلولی متشکل از 30 گرم سیانور پتاسیم یا سدیم انداخته و در نهایت با آب شهری آبکشی می کنند.

لیزگیری و خشک کردن

در مرحله بعد ابکاری طلا، لیزگیری و خشک کردن انجام می شود. در لیزگیری، فلز را درون محلولی متشکل از یک لیتر آب مقطر 100 یا یک استکان اسیدسولفوریک غلیظ انداخته و سپس با آب شهری آبکشی می کنند. در آخر، فلز را با استفاده از خاک اره خشک می کنند تا همه رطوبت فلز گرفته شود.

وان آبکاری طلا

مرحله آخر، وان آبکاری است که مرحله اصلی ابکاری طلا است. در این مرحله زیرکار را درون محفظه شیشه ای از نوع پیرکس فایبر گلاس یا وان (محفظه) فلزی با پوشش P.V.C قرار می دهند و الکترولیت را روی آن می ریزند. در تهیه الکترولیت آب مقطر، یک گرم طلا با عیار بالا، هیدروژن، سیانید سدیم یا پتاسیم، کربنات سدیم یا پتاسیم، جوهر نمک و محلول آمونیاک استفاده می شود. به این محفظه و محلول الکترولیت، حمام آبکاری نیز می گویند و همچنین حداکثر زمانی که باید طلا در حمام آبکاری بماند 3 ثانیه است. طولانی تر شدن این زمان باعث کدر شدن می شود. 

انواع روش های ابکاری طلا

4 روش برای ابکاری طلا وجود دارد که در این بخش به آن ها اشاره می شود.

ابکاری طلا

آبکاري طلا به روش سیانیدی

آبکاری سیانیدی یا تزئینی از مرسوم ترین انواع ابکاری طلا است. آبکاری سیانیدی از روش های رایجی است که در کارگاه های طلاسازی توسط تجهیزات ابکاری طلا مورد استفاده قرار می گیرد. این روش استفاده گسترده ای در صنعت طلا و زیورآلات، لوستر، شیرآلات و ساعت سازی و بسیاری از وسیله های تزئینی دیگر دارد. البته باید به این نکته توجه داشت که ضخامت آبکاری سیانیدی برای زیورآلات طلا با وسایل تزئینی تفاوت دارد. ضخامت پوشش آبکاری در این روش برای وسایل تزئینی و شیرآلات بین 0.5 تا 3 میکرون و برای زیورآلات چیزی حدود 0.75 تا 2.5 میکرون است، این شیوه از ابکاری طلا در رنگ های متفاوتی مانند زرد، سبز، سفید، صورتی و قرمز قابل اجراست.

آبکاری طلا به روش آلیاژی

ابکاری طلا به روش آلیاژی، از روش های رایج در ابکاری طلا است. این روش باعث می شود تا فلزات در برابر خوردگی و سایش بسیار مقاوم شوند. در این روش آبکاری، یک لایه سطحی از اکسید طلا تشکیل می شود. لذا این لایه سطحی ایجاد شده باعث افزایش مقاومت فلز در برابر آلودگی جوی می شود. از همین رو غالبا این روش آبکاری دوام بسیار بالایی دارد و از آن بیشتر در صنعت دندان پزشکی، هواپیمایی و مصارف صنعتی استفاده می شود. همچنین متخصصان، این نوع آبکاری آلیاژی را برای لحیم کاری و جوشکاری نیز پیشنهاد می کنند.

آبکاری طلا به روش اسیدی

آبکاری اسیدی به دلیل ثبات قابل توجه و طیف رنگی گسترده ای که ارائه می دهد، بسیار پرطرفدار است. این نوع پوشش طیف گسترده ای از رنگ ها را دارا است که پرطرفدارترین آن ها رنگ های بنفش، زرد، پرتقالی و سبز می باشند. همچنین این پوشش یکی از باثبات ترین پوشش های ابکاري طلا است که میزان سختی آن به نوع و میزان ترکیبات داخل وان آبکاری بستگی دارد.

آبکاري طلا به سولفیتی

ابکاری طلا سولفیتی ضخامت زیادی در هر دقیقه روی فلز ایجاد میکند(حدود 8 میکرون در دقیقه). این نوع از آبکاری به دلیل ضخامت زیاد به نسبت دیگر انواع ابکاری طلا باعث پوشش ضخیم و جلوه ای منحصر به فرد بر روی قطعات فلزی می شود. علاوه بر این، ماندگاری بیشتری بر سطح فلز آبکاری شده دارد. همچنین دانه بندی ظریف و براق این نوع آبکاری باعث ایجاد پوششی فوق العاده زیبا و منحصر به فرد می گردد.

آبکاري طلای سفید

به منظور ابکاری طلای سفید، از پوشش فلز رودیوم استفاده می شود. طلای سفید تقریبا خاکستری است و خیلی هم براق نیست. لذا، فلز رودیوم در ابکاری طلای سفید علاوه بر حفظ سفیدی، سبب جلا و درخشش آن نیز می شود. دلیل دیگر استفاده از روکش رودیوم این است که گاهی در ساخت جواهرات طلا از فلز نیکل استفاده می شود و فلز نیکل برای پوست انسان حساسیت زاست. بنابراین، طلای سفید را با رودیوم روکش می کنند تا باعث ایجاد آلرژی پوستی نشود.

همچنین ابکاری طلای سفید با رودیوم سبب افزایش سختی و مقاومت زیورآلات می شود. در واقع ابکاری طلای سفید با رودیوم نسبت به طلای سفیدی که آبکاری نشده است، مقاومت بالاتری در برابر خراش و ساییدگی دارد.

ابکاری طلا سفید قبل و بعد از آبکاری

آنالیز EDS ریخته گری گریز از مرکز کشش لوله فولادی نورد ورق فولادی