آبکاری لوستر همانند آبکاری بسیاری از فلزات سبب جلوگیری از آسیب دیدن قطعه مورد نظر (لوستر) می شود. در حقیقت با استفاده از روش آبکاری لوستر ، یک روکش فلزی روی فلزی دیگر ایجاد می شود. با این کار می توان از فلز مورد نظر در برابر خوردگی، اکسیداسیون، ضربه، فشار و غیره محافظت کرد.
فلزات و آلیاژ ها نسبت به دیگر موادی که در طبیعت وجود دارند بیشتر دچار مشکلات ذکر شده می شوند. به همین منظور جهت جلوگیری از کاهش زیبایی و جلوه لوستر، آبکاری لوستر با استفاده از یک لایه فلزی که بتواند مقاومت بهترین از خود نشان دهد، ضروری است. فلز یا هر گونه ماده ای که در فرایند آبکاری لوستر به عنوان لایه پوشش دهنده به کار می رود باید بتواند در برابر عوامل فرسایشی محیطی مقاوم باشد. روش آبکاری یکی از قدیمی ترین و مهم ترین روش های ایجاد اینگونه پوشش دهی فلزات بوده است.
کارگاه آبکاری قطعات لوستر
انواع آبکاری لوستر
برای انجام آبکاری لوستر روش های زیادی وجود دارد. می توان این روش ها را بر اساس نوع فلزی که قرار است روی لوستر بنشیند تقسیم بندی کرد. برای مثال از فلزاتی نظیر روی، مس، قلع و حتی فلزات گران بهایی مثل نقره و طلا به منظور آبکاری لوستر و ایجاد پوشش روی سطح آن استفاده می شود.
فواید آبکاری لوستر در خانه
نه تنها آبکاری لوستر بلکه آبکاری دیگر لوازم منزل نیز از اهمیت ویژه ای بر خوردار می باشد. به این صورتی که خیلی از تجهیزات را نمی توان بلافاصله پس از تولید، به مرحله مصرف رساند. برای مثال می توان تصور کرد که اگر یک ماشین لباسشویی آهنی روکش نداشته باشد، در همان ابتدای کار ممکن است دچار زنگ زدگی شدید شود. به همین دلیل بدنه ماشین های لباسشویی در صورتی که فلزی باشند در بیشتر موارد آبکاری می شوند. در این زمینه بهتر است از روکش های مقاوم در برابر آب و رطوبت استفاده شود. در حالت کلی، آبکاری لوستر و دیگر ابزار مورد استفاده در خانه، به منظور جلوگیری از زنگ زدن، خوردگی، افزایش مقاومت در برابر خطرات دینامیکی و نهایتا بهبود ظاهر صورت می گیرد.
کارگاه آبکاری قطعات فلزی
آبکاری الکتریکی لوستر
در فرایند آبکاری لوستر به صورت الکتریکی، هدف، لایه نشانی یا رسوب دهی فلزاتی مانند نیکل، طلا یا نقره روی فلزات دیگر است. آبکاری الکتریکی در حال حاضر پیشرفت های بسیاری داشته و می توان به عنوان آخرین مرحله خط تولید از آن بهره گرفت. همچنین از این نوع آبکاری برای ساخت پوشش های محافظ مثل کادمیم، کروم و یا اکسید آلومینیوم روی قطعات به کار می رود. در آبکاری لوستر به صورت الکتریکی، جریان به صورت مستقیم از الکترولیت عبور می کند به گونه ای که یون های محلول در الکترولیت به صورت فلزی در می آیند و روی کاتد رسوب می دهند. همچنین در این فرایند مقداری از آند نیز وارد محلول می شود. به این فرایند، فرایند الکترولیت ثابت گویند.
نمایی نزدیک از یک لوستر آبکاری شده
آبکاری لوستر به صورت الکتریکی کاربرد های زیادی دارد. برای مثال هدف از آبکاری لوستر به صورت الکتریکی می تواند تشکیل پوشش تزئینی و محافظ و همچنین اصلاح سطوح ساییده شده باشد. با استفاده از این روش می توان همچنین به صورت الکتریکی اقدام به شکل دهی کرد. به این معنا که در قطعاتی که دارای زاویه های کوچک و جزییات زیاد هستند با این روش شکل دهی الکتریکی آن ها را می توان انجام داد. از دیگر کاربرد های آبکاری الکتریکی می توان به آندکاری، تمیزکاری الکترولیتی، پرداخت الکترولیتی، اسید شویی آندی و غیره استفاده کرد.
انواع آبکاری لوستر
در فرایند آبکاری لوستر می توان از انواع روکش ها بهره برد. برای مثال می توان از فلز نیکل براق استفاده کرد. اصلاحا نیکل در تمامی فرایند های آبکاری، به مادر آبکاری شناخته می شود. این عنصر پوششی بسیار محکم همراه با جلای به خصوصی روی قطعات ایجاد می کند. عنصر بعد کروم است. کروم در آبکاری لوستر می تواند روی نیکل اعمال شود که مجددا ضخامت آن را افزایش داده و جلای ویژه ای به آن می بخشد. البته در حالت عادی کروم بیشتر به منظور سخت کاری قالب به کار می رود.
نمایی نزدیک از یک لوستر آبکاری شده
از انواع فلزات یا مواد دیگری که در آبکاری لوستر می توان استفاده کرد پوشش صدفی (ساتن) است. این نوع پوشش، همان نیکل است اما با این تفاوت که رنگ آن مات است. این نوع آبکاری نیز بیشتر به مظور بهبود زیبایی سطحی قطعه اعمال می شود. علاوه بر آبکاری لوستر ، از پوشش صدفی برای آبکاری نرده ها و شیرآلات نیز استفاده می شود. پوشش بعدی طلا است. این فلز طرفدار های خاص خود را داشته و در آبکاری یا روکش کاری روی قطعات فلزی بسیار کاربرد دارد. معمولا پیش از آبکاری لوستر با طلا، ابتدا یک لایه از نیکل (براق یا صدفی) آبکاری شده و سپس آبکاری با طلا صورت می گیرد.
دسته بندی های آبکاری
علاوه بر نوع فلزی که قرار است آبکاری شود می توان انواع آبکاری را بر اساس کاربرد نهایی آن نیز تقسیم بندی کرد. در آبکاری لوستر و همچنین بسیاری از دیگر فلزات ، هدف به خصوصی دنبال می شود. برای مثال زیبایی یکی از مهم ترین ویژگی هایی است که پس از آبکاری به دست می آید. در آبکاری لوستر نیز در اغلب موارد هدف آبکاری تزئینی است. با استفاده از این نوع آبکاری چشم نوازی سطوح بهبود پیدا می کند.
نوع بعدی، آبکاری کاربردی است. در این نوع آبکاری بسته به انتظاری که از کارایی آبکاری وجود دارد نوع آن فرق می کند. البته باید پارامتر هایی مثل ویژگی های فنی و اقتصادی را نیز در این زمینه در نظر گرفت. در آبکاری کاربردی می توان به عنوان مثال به پوشش روی اشاره کرد. از دیگر پوشش های آبکاری کاربردی می توان به پوشش های کروم سخت، آنودایزینگ نقره، آب طلا و غیره استفاده کرد که اغلب آن ها مقاومت به خوردگی و دوام قطعه را نیز بهبود می بخشند.
قطعات آبکاری شده
البته نوع سومی از آبکاری نیز وجود دارد که آبکاری تلفیقی نام دارد که مجموع دو نوع آبکاری تزئینی و کاربردی است. در این نوع آبکاری محافظت سطح در برابر خوردگی و استهلاک و همچنین حفظ زیبایی ظاهری اولویت دارد. مثلا در صنایع خودروسازی علاوه بر حفظ ظاهر، افزایش دوام و مقاومت به خوردگی از اهیمت ویژه ای برخوردار هستند. منظور از تلفیقی نیز این است که آبکاری باید بتواند تلفیقی از انواع خواصی که به آن ها اشاره شد را در بر داشته باشد.
مواد مناسب برای آبکاری لوستر در خانه
جهت آبکاری وسایلی که در منزل وجود دارند مثل آبکاری لوستر یا دیگر وسایل تزئینی لازم است تا اطلاعاتی راجب فلزات کسب کنیم. در حقیقت، باید بدانیم هر کدام از انواع آبکاری برای کدام قسمت از وسایل مناسب است. معمولا برای آبکاری وسایلی که در منزل وجود دارند از فلزات نیکل، مس، روی، کروم و همچنین آبکاری پلاستیک استفاده می شود. چرا که با استفاده از این نوع آبکاری مقاومت به خوردگی و همچنین مقاومت به گرما افزایش پیدا می کند.
آبکاری لوستر نیز از قواعد و قوانین کلی برای آبکاری وسایل منزل پیروی می کند. در آبکاری لوستر ، عامل زیبایی بسیار مهم است. به همین دلیل، استفاده از فلزاتی که به زیبایی کمک می کنند کاربرد بیشتری در آبکاری لوستر دارند. برای مثال برای آبکاری لوستر می توان از رنگ های نقره ای طلایی و مسی استفاده کرد. استفاده از این فلزات در فرایند آبکاری لوستر درخشش بسیار زیبایی در کنار نور لامپ های لوستر از خود به جا می گذارد.
لوستر آبکاری شده
علاوه بر آبکاری لوستر ، بیشتر وسایلی که در منزل وجود دارند نیاز به آبکاری دارند. برای مثال ظروفی که در منزل استفاده می شود و شیرآلات در بحث آبکاری بسیار حائز اهمیت هستند. در این قسمت، به آبکاری برخی از وسایل منزل پرداخته می شود.
آبکاری ظروف تزئینی و شیرآلات منزل
علاوه بر آبکاری لوستر ، آبکاری ظروف تزئینی نیز در منازل بسیار پر کاربرد است. این ظروف نیز همانند آبکاری لوستر ، معمولا با استفاده از فلزات مختلفی نظیر نقره، آب طلا، مس و غیره آبکاری می شوند. نقره در بحث آبکاری ظروف تزئینی کاربرد ویژه ای دارد. ظروف نقره ای علاوه بر زیبایی، مقاومت نسبتا خوبی نیز نسبت به ضربه پیدا می کنند. برای مثال در بین ظروف تزئینی می توان به سینی ها اشاره کرد. در این گونه وسایل علاوه بر حفظ زیبایی، جلوگیری از زنگ زدگی نیز باید مد نظر قرار گیرد.
فرایند آبکاری فلزات
علاوه بر ظروف، تجهیزات به کار رفته در لوازم منزل مثل شیرآلاتی که در محدوده آشپزخانه قرار دارند نیز باید آبکاری شوند. از آنجایی که این وسایل در تماس با رطوبت هستند باید روکش مورد نظر از مقاومت به خوردگی خوبی برخوردار باشد. مثلا شیرآلات یا سینک های ظرفشویی، کابینت ها و غیره همگی در مجاورت رطوبت هستند. فلز کروم فلزی سخت بوده که در برابر عوامل خوردگی مثل رطوبت بسیار مقاوم است. از همین رو در وسایل موجود در آشپزخانه مثل سینک ظرفشویی، از آبکاری کروم تزئینی استفاده می شود.
قیمت آبکاری لوستر
قیمت آبکاری لوستر نیز همانند قیمت دیگر انواع آبکاری به پارامتر های بسیاری بستگی دارد. برای مثال قیمت آبکاری لوستر می تواند با طراحی لوستر، انتخاب نوع آبکاری، مدل روکشی که قرار است آبکاری شود و غیره فرق کند. برای مثال استفاده از فلزات گران قیمت برای آبکاری طبیعتا قیمت آبکاری لوستر را نیز افزایش می دهد. علاوه بر آن، هرچه لوستر ساخته شده از نظر هندسی پیچیده تر باشد، قیمت آبکاری لوستر نیز تغییر پیدا می کند. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که معمولا رنگ و نوع آبکاری شیرآلات، کاملا سلیقه ای بوده و می توان با انتخاب مواد و روش های ارزان، قیمت آبکاری لوستر را نیز کاهش داد.
لوستر آبکاری شده با رنگ طلایی
مطالب بیشتر:
