دایکست آلومینیوم یا ریخته گری تحت فشار آلومینیوم ، یکی از روش های بهینه ریخته گری آلومینیوم است که در آن از قالب فولادی استفاده می شود. قالب فولادی مورد استفاده در دایکست آلومینیوم توانایی تولید ده ها هزار قطعه ریخته گری شده آلومینیومی را به صورت پشت سر هم دارد. قالب مورد استفاده در فرایند دایکست آلومینیوم باید از حداقل دو قسمت مجزا تشکیل شود. چرا که با این طراحی می توان پس از انجام دایکست آلومینیوم ، قطعه آلومینیومی را از آن به راحتی خارج ساخت. در فرایند دایکست آلومینیوم ابتدا دو قسمت مجزای قالب به یکدیگر پرس می شوند. سپس مذاب آلومینیوم به داخل حفره قالب تزریق شده و پس از اتمام فرایند ریخته گری ، قطعه مورد نظر به سرعت منجمد می شود.

دو قسمت مجزای قالب دایکست آلومینیوم ، به گونه ای به هم بسته می شوند که یکی از آنها قابلیت جابجایی داشته و دیگری ثابت باشد. در حالت کلی قالب دایکست آلومینیوم می تواند ساده یا پیچیده باشد. همچنین قالب ها حتی می توانند قسمت های اضافه ای نیز داشته باشند. این موضوع به پیچیدگی قطعه ریخته گری بستگی دارد. در بیشتر ماشین هایی که برای تولید قطعات دایکاست آلومینیوم به کار می روند یک سیلندر هیدرولیک وجود دارد. تفاوت اصلی که در بیشتر ماشین های دایکست بزرگ یا کوچک وجود دارد، در شیوه تزریق مذاب به داخل قالب است.

ماشین دایکست آلومینیوم

مزایای دایکست آلومینیوم

دلایل بسیار زیادی وجود دارد که شیوه ریخته گری دایکست آلومینیوم بسیار پر طرفدار است. در حقیقت آلومینیوم پر کاربرد ترین فلز یا عنصر غیر آهنی در جهان به شما می رود. به عنوان یک فلز سبک، بهترین دلیل برای محبوبیت خدمات دایکاست آلومینیوم این است که با این روش می توان قطعات خیلی سبک را بدون کاهش استحکام تولید کرد. قطعات تولیدی به روش دایکست آلومینیوم ، مقاوم به خوردگی و شدیدا رسانا بوده و دارای استحکام به وزن خوب هستند. فرایند تولید قطعات دایکاست آلومینیوم ، بر اساس تولید سریع بنا شده است. در نتیجه، می توان با آن، حجم بالایی از قطعات را با سرعت بالا و هزینه نسبتا کم (نسبت به دیگر روش های ریخته گری) تولید کرد.

خدمات دایکاست آلومینیوم

خدمات دایکاست آلومینیوم برای تولید قطعاتی از جنس آلیاژ های غیرآهنی به کار گرفته می شود. به منظور بهره گیری از خدمات دایکاست آلومینیوم باید به این نکته توجه کرد که متداول ترین مواد مورد استفاده در این روش، آلومینیوم، مس، منیزیم و روی می باشند. به همین دلیل در بیشتر موارد در کاربرد های صنعتی از عنوان فلز مربوطه پس از کلمه دایکست استفاده می شود. برای مثال خدمات دایکاست آلومینیوم یا خدمات دایکست منیزیم و غیره.

قطعه تولید شده به روش دایکست

تولید قطعات دایکاست آلومینیوم

تولید قطعات دایکاست آلومینیوم اهداف متعددی را به دنبال دارد که در قسمت قبل به بخشی از آن اشاره شد. اما به طور کلی تولید قطعات دایکاست آلومینیوم ، چندین هدف کلی را دنبال می کند. هنگامی که هدف تولید کننده، تولید قطعات دایکاست آلومینیوم به مقدار بسیار بالا و در عین حال کیفیت سطحی خوب باشد بهترین گزینه دایکست آلومینیوم است.

در روش دایکست آلومینیوم از قالب های فلزی استفاده می شود. در حقیقت، پر شدن قالب در ریخته گری معمولی بر اساس نیروی ثقل مذاب صورت می گیرد. در حالی که در روش دایکست آلومینیوم ، قالب در اثر فشار وارد بر مذاب پر شده و انجماد نیز تحت فشار انجام می شود. از همین رو، با این روش می توان قطعات بسیار پیچیده را تولید کرد. همچنین امکان تشکیل مک و حفرات گازی نیز با روش دایکست، به حداقل رسیده و خواص مکانیکی بهتری حاصل می شود.

کارگاه تولید قطعات آلومینیومی به روش دایکست

محدودیت های دایکست آلومینیوم

روش دایکست اگرچه دارای مزایای بسیار زیاد است. اما محدودیت هایی نیز به همراه دارد. برای مثال این روش برای فلزاتی که نقطه ذوب بسیار بالا دارند، مثل فولاد، مناسب نیست و بهتر است تنها برای دایکست آلومینیوم و دیگر فلزات سبک استفاده شود. از دیگر مشکلات روش دایکست آلومینیوم ، دشوار بودن فرایند قالب گیری و زمان بر بودن ساخت قطعات بزرگ است. همچنین هزینه سرمایه گذاری و تهیه قالب نیز بالا بوده که در برخی موارد مثل تولید قطعات در تعداد کم، صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

انواع دایکست

دایکست آلومینیوم و به طور کلی ریخته گری تحت فشار به دو شیوه اصلی تقسیم بندی می شود. ریخته گری تحت فشار بالا و ریخته گری تحت فشار کم. لازم به ذکر است که نوع اول یعنی فشار بالا کاربرد بیشتری نسبت به فشار پایین دارد. در حقیقت اصطلاح دایکست نیز بیشتر به همین ریخته گری فشار بالا اطلاق می شود. بنابراین هر جا در صنعت اصطلاح ریخته گری تحت فشار نام برده شود مقصود همان ریخته گری تحت فشار بالا است.

فرایند دایکست را از جنبه ‌ای دیگر نیز می توان تقسیم بندی کرد. در یکی دیگر از روش های تقسیم بندی، ریخته گری تحت فشار به دو دسته ریخته گری تحت فشار با محفظه داغ و ریخته گری تحت فشار با محفظه سرد دسته بندی می شود. برای دایکست آلومینیوم بیشتر از نوع دوم استفاده می شود. در ادامه به صورت مختصر در مورد هر یک توضیحاتی ارائه خواهد شد.

دستگاه دایکست برای تولید آلومینیوم

انواع ریخته گری تحت فشار

در نوع اول ریخته گری تحت فشار، یعنی ریخته گری تحت فشار در محفظه داغ، مخزنی از فلز مذاب وجود دارد  که داخل کوره مخصوص دستگاه نگه داری می شود. در ادامه پمپ دستگاه به داخل مذاب رفته و این مذاب به داخل قالب پمپاژ می شود و فرایند ریخته گری انجام می شود. این روش برای آلیاژ هایی مثل روی که نقطه ذوب کمی دارند مناسب است.

نوع بعدی ریخته گری تحت فشار، ریخته گری در محفظه سرد است. این روش ریخته گری بیشتر برای آلیاژ هایی استفاده می شود که نقطه ذوب بالا دارند. برای مثال آلومینیوم و آلیاژ های آن با این روش ریخته گری می شوند. در این روش ریخته گری، محفظه ای وجود دارد که در کنار قالب توسط مذاب بارگیری شده و پس از آن مذاب با فشار به داخل قالب می رود.

ماشین دایکست ‌آلومینیوم

قالب دایکاست آلومینیوم

قالب هایی که در دایکست آلومینیوم به کار می روند، معمولا بازه وزنی و ابعادی متنوعی دارند. قالب های دایکست آلومینیوم از وزن حدودی چند گرم تا صدها کیلوگرم ساخته می شوند. هر یک از این قالب ها دارای کاربرد و قابلیت های به خصوص خود هستند. از قالب های دایکست آلومینیوم به منظور تولید قطعات مختلف در صنایع اتوموبیل سازی و خودرو سازی استفاده های فراوان می شود.

قالب دایکست آلومینیوم در حقیقت قالبی است که برای ریخته گری آلومینیوم استفاده شده و می توان از آن بار ها استفاده کرد. از قالب دایکست آلومینیوم برای تولید قطعات بسیار پیچیده می توان استفاده کرد. به منظور استفاده از قالب دایکست آلومینیوم ، از ابزار های مختلفی مثل کوره ها، فلز خام مورد استفاده برای ذوب کردن، ماشین های ریخته گری و ماشین های تزریق استفاده می شود. در به کار گیری قالب های دایکست آلومینیوم، ابتدا بایستی شمش را ذوب و نهایتا با فشار بالا به داخل قالب تزریق کرد. در نهایت نیز پس از سرد شده قطعه مورد نظر باید آن را از قالب ریخته گری دایکست آلومینیوم خارج کرد.

شماتیک فرایند تزریق مذاب در دایکست

در حقیقت، پس از سرد شدن قطعه نیاز است تا ابتدا قالب ها از یکدیگر جدا شوند و نهایتا قطعه سرد شده نیز از درون حفرات قالب خارج شود. در حال حاضر از قالب دایکست آلومینیوم در صنایع مختلف استفاده می شود. می توان با این قالب ها قطعات آلومینیومی را تا ضخامت 5/1 تا 15 میلی متر تولید کرد. در شکل زیر به صورت شماتیک فرایند تزریق فلز مذاب با استفاده از روش دایکست نشان داده شده است.

ساخت قالب دایکست آلومینیوم

پیش از انجماد دایکست آلومینیوم نیاز است تا قالب ریخته گری آن ایجاد شود. قالب های ریخته گری دایکست آلومینیوم در دو بخش کلی تولید می شود. بخش اول مسئول شکل دهی بخش بیرونی قطعه و بخش دوم مسئول شکل دهی بخش داخلی قطعه است. در ریخته گری دایکست آلومینیوم، فشار همراه با گرمای بالایی به قالب وارد می شود. از همین رو جنس این قالب ها را معمولا از فولاد گرمکار می سازند تا تحمل شرایط مذکور را داشته باشد. علاوه بر آن، قالب هایی که از این جنس باشند می توانند در تیراژ و حجم های بزرگ تولیدی، کارایی لازم را داشته باشند. اما نکته ای که وجود دارد این است که قیمت این نوع قالب ها معمولا گران است.

همانطور که پیش تر نیز بیان شد قطعات متنوعی را می توان با استفاده از قالب های دایکست آلومینیومی تولید کرد. اما از مهم ترین قطعات و پر کاربرد ترین قطعاتی که این قالب ها توانایی تولید آن ها را دارند، انواع قطعات خودرو خصوصا قسمت های داخلی خودروها است. در حال حاضر با به کار گیری تکنولوژی های نوین نظیر تکنولوژی پرینت سه بعدی در ساخت قالب های دایکست، پیشرفت های زیادی در این زمینه حاصل شده است. پیشرفت هایی که در زمینه ساخت قالب دایکست آلومینیوم شده است به ما امکان تولید انواع قطعات با طرح ها و هندسه های بسیار پیچیده را می دهد.

قطعه آلومینیومی تولید شده به روش دایکست

برای مطالب بیشتر:

ریخته گری فسفر برنز

ریخته گری استیل ۳۱۶